CBAM Begrippenlijst
Verklarende woordenlijst van alle belangrijke CBAM termen en begrippen
De CBAM-regelgeving introduceert veel nieuwe termen en begrippen. Deze woordenlijst helpt u om de terminologie te begrijpen en correct toe te passen in uw aangiftes en communicatie.
De begrippen zijn alfabetisch geordend voor eenvoudige navigatie.
Authorized CBAM Declarant
Een natuurlijke of rechtspersoon die door de bevoegde autoriteit is geautoriseerd om CBAM-aangiftes in te dienen. Alleen geregistreerde declaranten mogen CBAM-goederen importeren.
Voorbeeld: Een Nederlands importbedrijf dat zich heeft geregistreerd bij RVO en toestemming heeft gekregen om CBAM-rapportages in te dienen.
Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)
Een EU-maatregel die een CO2-prijs oplegt aan geïmporteerde goederen om carbon leakage te voorkomen. Het mechanisme zorgt ervoor dat geïmporteerde goederen dezelfde CO2-kosten dragen als binnen de EU geproduceerde goederen.
Officiële naam: Verordening (EU) 2023/956 van het Europees Parlement en de Raad.
Carbon Leakage
Het fenomeen waarbij bedrijven hun productie verplaatsen naar landen met minder strenge klimaatregels om CO2-kosten te vermijden, of wanneer EU-producten worden vervangen door geïmporteerde goederen met hogere CO2-uitstoot.
Voorbeeld: Een staalfabriek verplaatst zijn productie van Duitsland naar een land zonder CO2-beprijzing om kosten te besparen.
CBAM Certificate (CBAM-certificaat)
Een elektronisch certificaat dat vanaf 2026 moet worden gekocht en ingeleverd voor elke ton CO2-emissies die is ingebed in geïmporteerde CBAM-goederen. De prijs wordt gekoppeld aan de wekelijkse gemiddelde EU ETS-prijs.
Let op: Tijdens de transitieperiode (tot eind 2025) hoeven nog geen certificaten te worden gekocht.
CN Code (Combined Nomenclature)
Een 8-cijferige code die gebruikt wordt om goederen te classificeren voor douanedoeleinden binnen de EU. Voor CBAM moet de exacte CN-code van elk geïmporteerd product worden gerapporteerd.
Voorbeeld: CN-code 7208 10 00 staat voor "Platte producten van ijzer of niet-gelegeerd staal, warm gewalst".
Declarant
De persoon of het bedrijf dat verantwoordelijk is voor het indienen van de CBAM-aangifte. Dit kan de importeur zelf zijn of een gemachtigde zoals een douane-expediteur of adviseur.
Verschil: Een declarant dient de aangifte in, maar alleen een "authorized CBAM declarant" mag dit doen voor CBAM-goederen.
Default Values (Standaardwaarden)
Vooraf vastgestelde emissiewaarden per goederentype en land van oorsprong die gebruikt kunnen worden als werkelijke emissiedata niet beschikbaar is. Deze waarden zijn meestal conservatief (hoger) ingeschat.
Let op: Default waarden mogen alleen in 2023-2024 worden gebruikt. Vanaf 2025 zijn alleen nog werkelijke emissies toegestaan.
Direct Emissions (Directe emissies - Scope 1)
CO2-emissies die direct vrijkomen tijdens het productieproces van goederen, zoals emissies uit hoogovens, verbrandingsprocessen, of chemische reacties binnen de productie-installatie.
Voorbeeld: CO2 die vrijkomt bij het smelten van ijzererts in een staalfabriek.
Embedded Emissions (Ingebedde emissies)
De totale hoeveelheid CO2-emissies die is uitgestoten tijdens de productie van een goed. Dit omvat zowel directe als indirecte emissies, en eventueel emissies van precursor materials.
Formule: Embedded emissies = Directe emissies (Scope 1) + Indirecte emissies (Scope 2) + Precursor emissies
EORI Number
Economic Operators Registration and Identification number. Een uniek nummer voor bedrijven en personen die handelsactiviteiten uitvoeren met of in de EU. Verplicht voor CBAM-registratie.
Format: Voor Nederland begint het EORI-nummer met "NL" gevolgd door het BTW-nummer (bijv. NL123456789B01).
EU ETS (Emission Trading System)
Het Europese emissiehandelssysteem waarin bedrijven binnen de EU rechten moeten kopen of verkopen voor elke ton CO2 die ze uitstoten. CBAM is ontworpen om te voorkomen dat importeurs een voordeel hebben ten opzichte van EU ETS-deelnemers.
Koppeling: De prijs van CBAM-certificaten wordt gekoppeld aan de gemiddelde wekelijkse prijs van EU ETS-rechten.
Indirect Emissions (Indirecte emissies - Scope 2)
CO2-emissies die ontstaan bij de opwekking van elektriciteit die wordt gebruikt in het productieproces. Ook wel "elektriciteitsemissies" genoemd.
Voorbeeld: Een aluminiumsmelter gebruikt veel elektriciteit. De CO2-uitstoot van de elektriciteitscentrale die deze stroom levert, telt mee als indirecte emissie.
Installation (Productie-installatie)
Een vaste technische eenheid waar goederen worden geproduceerd en waar CO2-emissies plaatsvinden. Elke installatie moet apart worden geïdentificeerd in CBAM-rapportages.
Let op: Als een leverancier meerdere fabrieken heeft, moet u per fabriek (installatie) de emissiedata rapporteren.
Precursor Materials (Voorlopers/Grondstoffen)
Materialen die als input dienen voor de productie van CBAM-goederen en waarvan de embedded emissies moeten worden meegenomen in de berekening. Bijvoorbeeld ijzererts voor staal, of alumina voor aluminium.
Voorbeeld: Bij import van staal moeten ook de emissies van het gebruikte ijzererts en cokes worden meegenomen.
Quarterly Report (Kwartaalrapportage)
Een verplichte rapportage die elk kwartaal moet worden ingediend tijdens de transitieperiode (2023-2025). Deze bevat informatie over alle geïmporteerde CBAM-goederen en hun embedded emissies.
Deadlines: Q1: 30 april | Q2: 31 juli | Q3: 31 oktober | Q4: 31 januari
Transitional Period (Transitieperiode)
De periode van 1 oktober 2023 tot 31 december 2025 waarin alleen rapportageverplichtingen gelden, maar nog geen financiële verplichtingen om CBAM-certificaten te kopen. Deze periode dient om bedrijven voor te bereiden.
Let op: Ook in de transitieperiode kunnen boetes worden opgelegd bij niet-rapporteren (€10-€50 per ton).
Verification (Verificatie)
Het proces waarbij een onafhankelijke, geaccrediteerde controleur de juistheid van de gerapporteerde emissiedata controleert. Verificatie is verplicht voor werkelijke emissiedata vanaf 2025.
Vereiste: De verificateur moet geaccrediteerd zijn volgens ISO 14065 of een equivalent kwaliteitssysteem.
CBAM Transitional Registry
Het officiële online platform van de Europese Commissie waar CBAM declaranten zich registreren en hun kwartaalrapportages indienen. Het systeem wordt beheerd door de Europese Commissie.
Toegang: Alleen geautoriseerde CBAM declaranten krijgen toegang tot het registry na goedkeuring door de nationale autoriteit.
Competent Authority (Bevoegde autoriteit)
De nationale overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor CBAM-handhaving in elk EU-land. In Nederland is dit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in samenwerking met de Belastingdienst.
Taken: Registratie, controle, handhaving en het opleggen van sancties bij niet-naleving.
Actual Emissions (Werkelijke emissies)
De daadwerkelijk gemeten CO2-emissies van een specifieke productie-installatie, gebaseerd op monitoring en verificatie. Dit is nauwkeuriger dan default values en vanaf 2025 verplicht.
Voordeel: Werkelijke emissies zijn vaak lager dan default waarden, wat kan leiden tot lagere CBAM-kosten.
Third Country (Derde land)
Een land buiten de Europese Unie. CBAM is van toepassing op goederen die worden geïmporteerd uit derde landen. Goederen uit EU-lidstaten vallen niet onder CBAM.
Let op: Sommige landen hebben speciale overeenkomsten met de EU (bijv. Zwitserland, IJsland, Noorwegen) die kunnen leiden tot uitzonderingen.
Specific Embedded Emissions
De embedded emissies uitgedrukt per eenheid product (bijvoorbeeld per ton cement of per MWh elektriciteit). Dit is de waarde die u moet rapporteren in uw CBAM-aangifte.
Formule: Specific embedded emissions = Totale emissies installatie ÷ Totale productie installatie (in ton CO2/ton product)
Carbon Price (CO2-prijs)
De prijs die wordt betaald voor het uitstoten van één ton CO2. Dit kan via een emissiehandelssysteem (zoals EU ETS) of een directe carbon tax. Als dit in het land van herkomst is betaald, kan het in mindering worden gebracht op CBAM.
Let op: Niet alle CO2-prijzen komen in aanmerking voor aftrek. Het moet een effectieve prijs zijn die daadwerkelijk is betaald.
Meer Informatie Nodig?
Aanvullende Bronnen
Deze woordenlijst geeft een overzicht van de belangrijkste CBAM-begrippen. Voor meer gedetailleerde informatie kunt u terecht bij:
Officiële EU Documentatie
Voor de meest accurate en up-to-date definities kunt u ook de officiële EU-documenten raadplegen:
EU Verordening 2023/956
De basisverordening met alle officiële definities en termen zoals gebruikt in de CBAM-wetgeving.
Bekijk verordeningImplementing Acts en Guidance Documents
Uitvoeringsverordeningen en handleidingen met gedetailleerde uitleg over specifieke begrippen en procedures.
Bekijk documentenQ&A Document Europese Commissie
Officiële vragen en antwoorden over CBAM-begrippen en hun toepassing.
Bekijk Q&ANog vragen over CBAM-begrippen?
Onze experts helpen u graag met uitleg en toepassing van CBAM-terminologie